Kolejne zmiany w prawie spółek

W związku z przyjęciem na szczeblu Unii Europejskiej dwóch dyrektyw: 2019/2121 Parlamentu Europejskiego i Rady z 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcenia, łączenia i podziału spółek (Dz.U. L 321 z 12.12.2019) oraz 2019/1151 Parlamentu Europejskiego i Rady z 20 czerwca 2019 r. zmieniająca dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do stosowania narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek (Dz.U. UE L 186/60 z 11.07.2019) polski ustawodawca planuje wprowadzić zmiany w Kodeksie spółek handlowych i w niektórych innych ustawach. Ustawa nowelizująca nie została jeszcze skierowana do Sejmu, jest na etapie opiniowana i zgłaszania zastrzeżeń przez poszczególne komitety.  

 

Dyrektywa 2019/2121 Parlamentu Europejskiego i Rady z 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcenia, łączenia i podziału spółek

 

Główną motywacją zmian uregulowanych w dyrektywie 2019/2121 była konieczność zapewnienia zharmonizowanych zasad na jednolitym rynku Unii Europejskiej. Powodem doprowadzającym do problemów spółek był brak wspólnych regulacji prawnych dotyczących transgranicznych przekształceń i podziałów. Dochodziło do sytuacji, w których państwa członkowskie tworzyły sprzeczne i wykluczające się wzajemnie unormowania. Przedsiębiorcy pozostawali w stanie niepewności, wykorzystując nakłady finansowe bez przekonania co do ostatecznego dokonania wpisu spółki przez państwo członkowskie. Orzecznictwo TSUE również nie mogło rozwiązać tego problemu z uwagi na nieposiadanie kompetencji prawotwórczych. Istotny cel zmian stanowi także ochrona interesów podmiotów powiązanych ze spółkami. 

 

Zwiększenie ochrony podmiotów

Ustawodawca unijny w treści dyrektywy 2019/2121 skupił się m.in. na zwiększeniu ochrony wierzycieli w przypadkach operacji transgranicznych. Wprowadzone środki ochronne to w szczególności: 

1. zapewnienie możliwości składania uwag przez wierzycieli do planu danej operacji transgranicznej,
2. możliwość wprowadzenia wymogu żądania od organu administrującego lub zarządzającego spółki oświadczenia o wypłacalności,
3. możliwość wszczęcia przez wierzyciela postępowania przeciwko spółce również w państwie członkowskim wyjścia w terminie 2 lat od daty przekształcenia transgranicznego. 

Kolejna grupa podmiotów objęta dodatkową ochroną to wspólnicy mniejszościowi. W sytuacji operacji transgranicznych wprowadzono m.in.: 

1. zapewnienie oszacowania wynagrodzenia wspólników mniejszościowych przez niezależnego biegłego,
2. zapewnienie sporządzenia sprawozdania dla wspólników, określającego skutki danej operacji transgranicznej dla wspólników mniejszościowych,
3. możliwość składania przez nich uwag do planu danej operacji transgranicznej. 

Ustawodawca ustanowił środki ochronne także dla pracowników, są to m.in.: 

1. możliwość składania uwag do planu danej operacji transgranicznej,
2. prawo uczestnictwa pracowników w stosowanych przypadkach,
3. prawo do informacji i konsultacji. 

Wykorzystanie narzędzi cyfrowych wprowadzone przez dyrektywę 2019/2121 obejmuje również postępowania dotyczące danych operacji transgranicznych w celu ich ułatwienia i usprawnienia. Nowe sposoby to m.in. możliwość składania wniosków do rejestru w trybie online, udostępnianie sprawozdania dla wspólników oraz dla pracowników drogą elektroniczną. 

 

Nowe rodzaje transformacji

Ponadto dyrektywa 2019/2121 wprowadziła nowe rodzaje transformacji transgranicznych spółek. Jeden z nowych typów polega na przeniesieniu części aktywów i pasywów spółki dzielonej na jedną lub więcej spółek przejmujących. Odbywa się to w zamian za emisję na rzecz spółki dzielonej udziałów lub akcji w spółce nowo zawiązanej. Natomiast nowy typ łączenia transgranicznego reguluje sytuację, w której spółka w chwili rozwiązania bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego przenosi wszystkie swoje aktywa i pasywa na inną istnieją spółkę (przejmującą) bez konieczności emisji nowych akcji lub ustanawiania nowych udziałów przez spółkę przejmującą. Warunkiem jest, aby jedna osoba posiadała w sposób bezpośredni lub pośredni wszystkie udziały lub akcje łączących się spółek lub wspólnicy łączących się spółek posiadają ich papiery wartościowe oraz udziały lub akcje w tej samej proporcji we wszystkich łączących się spółkach. 

 

Dyrektywa 2019/1151 Parlamentu Europejskiego i Rady z 20 czerwca 2019 r. zmieniająca dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do stosowania narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek

 

Implementacja dyrektywy 2019/1151 wymaga od ustawodawcy polskiego wprowadzenia zmian w ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym z terminem do dnia 1 sierpnia 2023 r. Regulacje unijne nakładają obowiązek przekazania niezwłocznie informacji czy dana osoba jest objęta zakazem pełnienia funkcji kierowniczych lub czy została wpisana do rejestru zawierającego informacje istotne dla zakazu pełnienia funkcji kierowniczych. Przekazywanie tych informacji ma odbywać się z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego. Aktualnie projekt stanowi, że Komisja Nadzoru Finansowego niezwłocznie przekazuje Ministrowi Sprawiedliwości wykaz osób objętych zakazem pełnienia funkcji członka zarządu lub funkcji kierowniczych. Dotyczy to osób, na które nałożono zakaz na podstawie decyzji Komisji Nadzoru Finansowego oraz jego aktualizacji.