Ustawą z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. poz. 2337) oraz ustawą z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2581) wprowadzono obowiązującą od 1 stycznia 2023 r. nowelizację dotyczącą w głównej mierze praw konsumenta, w tym poszerzenia ustawy o prawach konsumenta o pojęcie treści i usług cyfrowych. Potrzeba nowelizacji wynikła ze zobowiązania państw członkowskich do implementacji postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta, dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/770 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów. Nowe rozwiązania wprowadzono do ustawy o prawach konsumenta (Dz. U. tj. z 2021 r., poz. 2105; dalej “upk”) z uwagi na konieczność zachowania stabilności Kodeksu cywilnego i niechęć do wprowadzania obszernych zmian merytorycznych w obrębie tego aktu prawnego.
W wyniku nowelizacji zmieniono używane dotychczas pojęcie “rzecz” na “towar” i wprowadzono definicję obejmującą swoim zakresem zarówno rzecz ruchomą, jak i wodę, gaz oraz energię elektryczną w przypadku oferowania ich do sprzedaży w określonej objętości lub ilości (art. 2 pkt 4a upk). Dalej w tym samym artykule dodano takie pojęcia jak “usługa cyfrowa”, “towar z elementami cyfrowymi”, “środowisko cyfrowe”, “integracja”, “kompatybilność”, “funkcjonalność”, “interoperacyjność”, “internetowa platforma handlu” oraz “dostawca internetowej platformy handlowej”. Dodano również pojęcie “cena” uznając, że jest to wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą konsument jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za treść cyfrową, usługę cyfrową lub towar, ewentualnie cyfrowe odwzorowanie wartości przy treści lub usłudze cyfrowej.
W art. 7ab upk ograniczono możliwość zawierania umów dotyczących usług finansowych podczas pokazu lub wycieczki, chyba że jest to pokaz organizowany w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta na jego wyraźne zaproszenie. W przypadku działania wbrew tym zakazom zastrzeżono rygor nieważności. W ramach obowiązków informacyjnych dodano konieczność poinformowania o środku komunikacji online, jeżeli taki środek przedsiębiorca dodatkowo udostępnia. Ten środek musi gwarantować zachowanie pisemnej korespondencji, spełniać wymogi trwałości nośnika, umożliwiać szybkie i efektywne komunikowanie się.
Celem zapewnienia przejrzystości usług i ofert proponowanych konsumentom za pośrednictwem internetu, ustawodawca wprowadził w art. 12a upk obowiązki obciążające dostawcę internetowej platformy handlowej. Zgodnie z nimi dostawca jest zobowiązany do poinformowania konsumenta o tym, czy osoba oferująca towary, usługi lub treści cyfrowe jest przedsiębiorcą, jakie parametry zadecydowały o plasowaniu ofert przedstawionych konsumentowi, o niestosowaniu przepisów o konsumentach, jeżeli umowa nie jest zawierana z przedsiębiorcą oraz o podziale obowiązków związanych z umową.
W związku z wprowadzeniem pojęć towaru i usługi cyfrowej uregulowano oddzielnie również kwestię zwrotu takiego towaru lub usługi cyfrowej. Art. 34 upk stanowi, że w przypadku odstąpienia od umowy o dostarczanie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, konsument jest zobowiązany zaprzestać korzystania z tej treści lub usługi i udostępniania ich osobom trzecim.
Ustawodawca dodał również dwa nowe rozdziały. Rozdział 5a regulujący prawa i obowiązki stron umowy zobowiązującej do przeniesienia własności towaru na konsumenta oraz Rozdział 5b dotyczący umów o dostarczanie treści lub usługi cyfrowej. W ramach tych rozdziałów w szczególności dookreślono pojęcie zgodności towaru z umową, odpowiedzialność przedsiębiorcy za brak zgodności, uprawnienia konsumenta, sposób dostarczenia treści lub usługi cyfrowej, zakaz wykorzystania tych treści po odstąpieniu od umowy oraz zmianę treści lub usługi cyfrowej przez przedsiębiorcę.
Wspomniane na początku ustawy nowelizujące wprowadziły zmiany również do Kodeksu cywilnego powodując usunięcie pojęcia konsumenta z przepisów art. 560§2, art. 5611§3, art. 568§1, uchylając dział dotyczący rękojmi oraz zastępując pojęcie “wada fizyczna” pojęciem “wady”.