Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego i ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych

W dniu 6 sierpnia 2019 r. została ogłoszona w Dzienniku Ustaw ustawa z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469).

Część nowelizowanych przepisów wejdzie w życie już 21 sierpnia.
 

Zgodnie z nowelizacją:
 

– art. 52 § 2 k.p.c. dotyczący wyłączenia sędziego ulegnie zmianie, zgodnie z którym „postanowienie wydaje się po złożeniu wyjaśnienia przez sędziego, którego wniosek dotyczy. W przypadku niezłożenia  wyjaśnienia  w terminie  dwóch  tygodni  od  dnia  wpływu  wniosku  do sądu właściwego, a jeśli był dotknięty brakami –od dnia ich usunięcia, wniosek podlega rozpoznaniu bez wyjaśnienia, chyba że sąd uzna złożenie wyjaśnienia za konieczne.”
 
– w art. 125 k.p.c. po § 2¹ dodany zostanie § 2^1a dotyczący wnoszenia pism za pośrednictwem systemu teleinformatycznego w brzmieniu „dokonanie wyboru wnoszenia pism procesowych za pośrednictwem systemu teleinformatycznego oraz dalsze wnoszenie tych pism za pośrednictwem tego systemu jest dopuszczalne, jeżeli z przyczyn technicznych, leżących po stronie sądu, jest to możliwe.”
 
– art. 139 § 3 k.p.c. dotyczący doręczeń pism podmiotom podlegającym wpisowi do rejestru sądowego, zgodnie z którym „jeżeli stronie podlegającej wpisowi do rejestru sądowego nie można doręczyć pisma w sposób przewidziany  w artykułach poprzedzających ze względu na nieujawnienie w tym  rejestrze  zmiany  adresu,  pismo  to pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że nowy adres jest sądowi znany.”
 
– art. 178¹ k.p.c. dotyczący postanowienia o zawieszeniu postępowania zostanie dodany w brzmieniu „w postanowieniu o zawieszeniu postępowania wskazuje się przepis stanowiący podstawę prawną rozstrzygnięcia.”
 
­– art. 182 § 1 i 2 k.p.c. dotyczące podstaw umorzenia postępowania zostaną zmienione, zgodnie z nową treścią:
 
„§ 1. Sąd umarza postępowanie:

1) zawieszone  z przyczyn  wskazanych  w art. 177 § 1 pkt 5  i 6, jeżeli wniosek o podjęcie postępowania nie został zgłoszony w ciągu trzech miesięcy od daty postanowienia o zawieszeniu postępowania;

2) zawieszone na zgodny wniosek stron lub na wniosek spadkobiercy, jeżeli wniosek o podjęcie postępowania nie został zgłoszony wciągu sześciu miesięcy od daty postanowienia o zawieszeniu postępowania;

3) w przypadku stwierdzenia braku następcy prawnego strony, która utraciła zdolność sądową, a w każdym razie po upływie roku od daty postanowienia o zawieszeniu postępowania z tej przyczyny;

4) zawieszone   z przyczyny   wskazanej   w art. 174 § 1 pkt 2 po  upływie  dwóch  lat  od  daty  postanowienia o zawieszeniu postępowania z tej przyczyny;

5) zawieszone  z powodu śmierci strony po upływie pięciu lat od daty postanowienia o zawieszeniu postępowania z tej przyczyny.

2. Umorzenie postępowania zawieszonego w pierwszej instancji nie pozbawia powoda prawa ponownego wytoczenia powództwa, jednakże poprzedni pozew nie wywołuje żadnych skutków, które ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Skutki te wywołuje jednak pozew wniesiony w sprawie, w której postępowanie umorzono na podstawie § 1 pkt 4.”

 
– w art. 183⁵ dodany zostanie  § 2 dotyczący wynagrodzenia mediatora w brzmieniu „należności, o których mowa w § 1, mediator pobiera bezpośrednio od stron. Sąd ustala je i przyznaje mediatorowi tylko wówczas, gdy przynajmniej jedna ze stron skierowanych do mediacji przez sąd była zwolniona od kosztów sądowych w zakresie obejmującym należności mediatora, a pozostałe strony nie wypłaciły mediatorowi tych należności w całości.”
 
­– art. 355 k.p.c. dotyczący umorzenia postępowania zostanie zmieniony, zgodnie z nowym brzmieniem „Sąd umorzy postępowanie, jeżeli powód ze skutkiem prawnym cofnął pozew, strony zawarły ugodę lub została zatwierdzona ugoda zawarta przed mediatorem albo z innych przyczyn wydanie wyroku stało się zbędne lub niedopuszczalne.”
 
– w art. 804 k.p.c. dodany zostanie § 2 dotyczący tytułu wykonawczego, na podstawie którego „jeżeli z treści tytułu wykonawczego wynika, że termin przedawnienia dochodzonego roszczenia upłynął, a wierzyciel nie przedłożył dokumentu, o którym mowa w art. 797 § 11, organ egzekucyjny odmawia wszczęcia egzekucji. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.”
 
– art. 804² k.p.c. dotyczący przejścia uprawnienia po powstaniu tytułu wykonawczego zostanie dodany w brzmieniu:
 
„§ 1. Jeżeli po powstaniu tytułu wykonawczego uprawnienie przeszło na inną osobę, osoba ta może wszcząć egzekucję przeciwko dłużnikowi na podstawie tego tytułu, jeżeli wykaże przejście uprawnienia dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym.

§ 2. W przypadku niezłożenia przez uprawnionego dokumentów, o których mowa w § 1, organ egzekucyjny odmawia wszczęcia egzekucji bez wzywania wierzyciela do uzupełnienia braków wniosku.
§ 3. W przypadku, o którym mowa w § 2, odpis postanowienia doręcza się tylko uprawnionemu. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.”
 
– w art. 825 k.p.c. zostanie dodany pkt 1¹ w brzmieniu „gdy zażąda tego dłużnik, jeżeli przed dniem złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji roszczenie objęte tytułem wykonawczym uległo przedawnieniu, a wierzyciel nie wykaże, że nastąpiło zdarzenie, wskutek którego bieg terminu przedawnienia został przerwany;”.

 
 
Zmianie uległa również ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
 
Zgodnie z nowelizacją:
 
– zmianie ulegnie opłata stała w sprawach o prawa niemajątkowe oraz we wskazanych w ustawie niektórych sprawach o prawa majątkowe. Opłata ta nie może być niższa niż 30 złotych i wyższa niż 10 000 złotych (dotychczas 5 000 złotych).
 
– zmianie ulegnie również opłata od pisma w sprawach o prawa majątkowe. Dotychczas opłata ta wynosiła 5% wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100 000 złotych. Po nowelizacji opłata będzie zależna od wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia, i tak:

1) do 500 złotych –w kwocie 30 złotych;

2) ponad 500 złotych do 1500 złotych – w kwocie 100 złotych;

3) ponad 1500 złotych do 4000 złotych – w kwocie 200 złotych;

4) ponad 4000 złotych do 7500 złotych – w kwocie 400 złotych;

5) ponad 7500 złotych do 10000 złotych – w kwocie 500 złotych;

6) ponad 10000 złotych do 15000 złotych – w kwocie 750 złotych;

7) ponad 15000 złotych do 20000 złotych – w kwocie 1000 złotych.

Ponadto, w sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20000 złotych  pobiera  się  od  pisma  opłatę  stosunkową  wynoszącą  5%  tej  wartości,  nie  więcej  jednak  niż 200000 złotych.
 
– zmianie ulegnie opłata w sprawach o prawa majątkowe dochodzone w postępowaniu grupowym. W sprawach oprawa majątkowe dochodzone w postępowaniu grupowym opłata stała lub stosunkowa wynosi połowę opłaty ustalonej zgodnie z art. 13, art. 13a i art. 13b, jednak nie mniej niż 100 złotych i nie więcej niż 200000 złotych (dotychczas 100000 złotych).
 
– zmianie ulegnie również opłata w sprawach o roszczenia wynikające z czynności bankowych od strony będącej konsumentem lub osobą fizyczną prowadzącą gospodarstwo rodzinne. Dotychczas opłata ta wynosiła 5% wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 1000 złotych. Po nowelizacji, przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej ponad 20000 złotych będzie pobierana opłata stała w kwocie 1000 złotych.
 
– wprowadzona zostanie opłata w sprawach o usunięcie niezgodności księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności oraz zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji. Przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej ponad 40000 złotych będzie pobierana opłata stała w kwocie 2000 złotych.
 
– zmianie ulegnie również opłata tymczasowa, która będzie wynosiła od 30 do 2000 złotych (dotychczas do 1000 złotych), a w sprawach dochodzonych w postępowaniu grupowym od 300 do 20000 złotych (dotychczas od 100 do 10000 złotych).
 
– jedną z najważniejszych zmian w kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest nowa regulacja opłaty od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej. Dotychczas ta opłata wynosiła 40 złotych, gdy wartość przedmiotu sporu nie przekraczała 10 000 złotych, zaś 300 złotych, gdy wartość przedmiotu sporu przekraczała tę kwotę. Po nowelizacji, opłata od wniosku o zawezwanie do próby ugodowej będzie wynosiła 1/5 opłaty od pozwu.
 
– zmieniona zostanie opłata od zażalenia na postanowienia w przedmiocie oddalenia wniosku o wyłączenie sędziego lub ławnika; skazania na grzywnę strony, świadka, biegłego, tłumacza lub innej osoby oraz odmowy zwolnienia od grzywny; przymusowego sprowadzenia lub aresztowania świadka oraz odmowy zwolnienia od przymusowego sprowadzenia; wynagrodzenia  i zwrotu kosztów poniesionych przez mediatora, biegłego, tłumacza, kuratora  lub  uprawnioną osobę trzecią; należności świadka. Opłata ta będzie wynosiła 100 złotych (dotychczas 40 złotych).
 
– zmianie z 40 złotych na 100 złotych ulegnie również opłata od wniosku o wszczęcie postępowania nieprocesowego lub samodzielnej jego części, apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej, skargi o wznowienie postepowania i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w sprawie, w której postępowanie nieprocesowe zostało wszczęte z urzędu lub wniosku o zabezpieczenie dowodu.
 
– zmianie z 60 złotych na 100 złotych ulegnie opłata stała od wniosku o założenie księgi wieczystej, połącznie nieruchomości w jednej księdze wieczystej, która jest już prowadzona, dołączenie nieruchomości lub jej części, sprostowanie działu I-O, wpis ostrzeżenia lub dokonanie innych wpisów.
 
– zmianie z 50 złotych na 100 złotych ulegnie opłata od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, zabezpieczenie spadku, sporządzenie spisu inwentarza lub odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
 
– zmianie z 50 złotych na 100 złotych ulegnie również opłata od wniosku o wykreślenie zastawu rejestrowego z rejestru zastawów.
 
– wprowadzona zostanie opłata w wysokości 100 złotych od wniosku o doręczenie orzeczenia albo zarządzenia z uzasadnieniem z zgłoszonego w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia albo doręczenia tego orzeczenia albo zarządzenia.
 
– zmianie z 2000 złotych na 5000 złotych ulegnie opłata od pozwu w sprawie o rozwiązanie spółki, wyłączenie wspólnika ze spółki, uchylenie uchwały wspólników lub uchwały walnego zgromadzenia spółki, stwierdzenie nieważności uchwały wspólników lub uchwały walnego zgromadzenia spółki, ustalenie istnienia lub nieistnienia uchwały organu spółki, uchylenie uchwały zgromadzenia obligatariuszy lub stwierdzenie nieważności uchwały zgromadzenia obligatariuszy.
 
Nowelizacja objęła również opłaty kancelaryjne, i tak:
 
– zostanie zmieniona również opłata od wniosku o wydanie na podstawie aktu poświadczonego odpisu, wypisu lub wyciągu, odpisu orzeczenia ze stwierdzeniem prawomocności, odpisu orzeczenia ze stwierdzeniem wykonalności lub zaświadczenia. Opłata ta będzie wynosiła 20 złotych za każde rozpoczęte 10 stron wydanego dokumentu. Dotychczas wynosiła 6 złotych za każdą rozpoczętą stronicę wydanego dokumentu.
 
– ulegnie zmianie opłata od wniosku o wydanie na podstawie akt zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku z przebiegu posiedzenia. Opłata ta będzie wynosiła 20 złotych za każdy wydany informatyczny nośnik danych (dotychczas 15 złotych za zapis).
 
– zostanie zmieniona opłata od wniosku o wydanie kopii dokumentu, znajdującego się w aktach sprawy. Opłata ta będzie wynosiła 20 złotych za każde rozpoczęte 20 stron wydanej kopii (dotychczas 1 złoty za każdą rozpoczętą stronicę wydanego dokumentu).

 
Źródła:
Ustawa z dnia 4lipca 2019r.o zmianie ustawy –Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.2019 poz. 1469)