Sygnaliści

1. Kto może być sygnalistą:

Sygnalistą jest:

Osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą.

• W trakcie trwania stosunku prawnego związanego z pracą
• przed jego nawiązaniem
• po jego ustaniu.

 

1. Jakie naruszenia prawa może zgłaszać sygnalista?

• działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem lub mające na celu obejście prawa, dotyczące
  • korupcji,
  • zamówień publicznych,
  • usług,
  • produktów
  • rynków finansowych,
  • przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
  • bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami, bezpieczeństwa transportu,
  • ochrony środowiska,
  • ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego,
  • bezpieczeństwa żywności i pasz,
  • zdrowia i dobrostanu zwierząt,
  • zdrowia publicznego,
  • ochrony konsumentów,
  • ochrony prywatności i danych osobowych,
  • bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych,
  • interesów finansowych Skarbu Państwa RP, jednostki samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej,
  • rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, w tym publicznoprawnych zasad konkurencji i pomocy państwa oraz opodatkowania osób prawnych, a także
  • konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela – występujące w stosunkach jednostki z organami władzy publicznej i niezwiązane z dziedzinami wskazanymi powyżej.

 

2. Rodzaje zgłoszeń

• zgłoszenie wewnętrzne w ramach danego podmiotu prawnego
• zgłoszenie zewnętrzne skierowane do RPO lub innego organu publicznego;
• ujawnienie publiczne, czyli podanie informacji do wiadomości publicznej.

 

3. Procedura zgłoszeń wewnętrznych

• ustala się po konsultacjach ze stroną społeczną
• po 5 dni do 10 dni od dnia przedstawienia przez podmiot prawny projektu procedury zgłoszeń wewnętrznych.
• wchodzi w życie po upływie 7 dni od dnia podania jej do wiadomości osób wykonujących pracę w sposób przyjęty w podmiocie prawnym.

 

4. Co musi zawierać procedura zgłoszeń wewnętrznych?

Elementy obligatoryjne:

• wewnętrzną jednostkę organizacyjną lub osobę w ramach struktury organizacyjnej podmiotu prawnego, lub podmiot zewnętrzny, upoważnione przez podmiot prawny do przyjmowania zgłoszeń wewnętrznych**,
• sposoby przekazywania zgłoszeń wewnętrznych przez sygnalistę wraz z jego adresem korespondencyjnym lub adresem poczty elektronicznej (*sposoby przekazywania zgłoszeń wewnętrznych powinny obejmować co najmniej możliwość dokonywania zgłoszeń ustnie lub pisemnie. Podmioty prawne mogą jednak przewidzieć również inne kanały zgłoszeń),
• bezstronną wewnętrzną jednostkę organizacyjną lub osobę w ramach struktury organizacyjnej podmiotu prawnego, upoważnione do podejmowania działań następczych, włączając w to weryfikację zgłoszenia wewnętrznego i dalszą komunikację z sygnalistą, w tym występowanie o dodatkowe informacje i przekazywanie sygnaliście informacji zwrotnej; funkcję tę może pełnić wewnętrzna jednostka organizacyjna lub osoba, w ramach struktury organizacyjnej podmiotu prawnego, jeżeli zapewniają bezstronność,
• tryb postępowania z informacjami o naruszeniach prawa zgłoszonymi anonimowo (*jeśli podmiot prawny zdecyduje się na rozpatrywanie tego typu zgłoszeń),
• obowiązek potwierdzenia sygnaliście przyjęcia zgłoszenia wewnętrznego w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania, chyba że sygnalista nie podał adresu do kontaktu, na który należy przekazać potwierdzenie,
• obowiązek podjęcia, z zachowaniem należytej staranności, działań następczych przez wewnętrzną jednostkę organizacyjną lub osobę w ramach struktury organizacyjnej podmiotu prawnego,
• maksymalny termin na przekazanie sygnaliście informacji zwrotnej, nieprzekraczający 3 miesięcy od dnia potwierdzenia przyjęcia zgłoszenia wewnętrznego lub – w przypadku nieprzekazania potwierdzenia, 3 miesięcy od upływu 7 dni od dnia dokonania zgłoszenia wewnętrznego, chyba że sygnalista nie podał adresu do kontaktu, na który należy przekazać informację zwrotną;
• zrozumiałe i łatwo dostępne informacje na temat dokonywania zgłoszeń zewnętrznych do Rzecznika Praw Obywatelskich albo organów publicznych oraz – w stosownych przypadkach – do instytucji, organów lub jednostek organizacyjnych Unii Europejskiej.

 

5. Możliwość upoważnienia podmiotu zewnętrznego  do przyjmowania zgłoszeń wewnętrznych 

Upoważnienie podmiotu zewnętrznego w celu powierzenia obsługi przyjmowania zgłoszeń wewnętrznych, potwierdzania przyjęcia zgłoszenia, przekazywania informacji zwrotnej oraz dostarczania informacji na temat procedury zgłoszeń wewnętrznych z zastosowaniem rozwiązań technicznych i organizacyjnych zapewniających zgodność tych czynności z ustaw, wymaga zawarcia umowy

 

6. Prowadzenie działań następczych

Podejmowane są przez podmiot prawny:

• w celu oceny prawdziwości informacji zawartych w zgłoszeniu oraz
• w celu przeciwdziałania naruszeniu prawa będącemu przedmiotem zgłoszenia

1. wszczęcie postępowania wyjaśniającego

 

7. Sankcje za niezrealizowanie obowiązku ustanowienia procedury zgłoszeń wewnętrznych – kara grzywny

 

 

8. Obowiązek zachowania poufności

procedura zgłoszeń wewnętrznych oraz związane z przyjmowaniem zgłoszeń przetwarzanie danych osobowych musi uniemożliwiać nieupoważnionym osobom uzyskanie dostępu do informacji objętych zgłoszeniem oraz zapewniać ochronę poufności tożsamości sygnalisty, osoby, której dotyczy zgłoszenie, oraz osoby trzeciej wskazanej w zgłoszeniu.

 

9. Obowiązek prowadzenia rejestru zgłoszeń

Rejestr zgłoszeń wewnętrznych powinien obejmować:

• numer zgłoszenia,
• przedmiot naruszenia prawa,
• dane osobowe sygnalisty oraz osoby, której dotyczy zgłoszenie, niezbędne do identyfikacji tych osób,
• adres do kontaktu sygnalisty,
• datę dokonania zgłoszenia,
• informację o podjętych działaniach następczych,
• datę zakończenia sprawy.

 

10. Zakaz działań odwetowych

• Wobec sygnalisty nie mogą być podejmowane działania odwetowe ani próby lub groźby zastosowania takich działań.
• Za działanie odwetowe uważa się np. obniżenie wysokości wynagrodzenia za pracę, mobbing, odmowę nawiązania stosunku pracy czy wypowiedzenie lub rozwiązanie bez wypowiedzenia stosunku pracy (lub innego stosunku prawnego, jeżeli praca lub usługi były, są lub mają być świadczone na podstawie innego niż stosunek pracy stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji, lub pełnienia służby).