CRBR

CRBR, tj. Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych przewidziany ustawą z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2019 r. poz. 1115, z późn. zm.) to system, w którym są gromadzone i przetwarzane informacje o beneficjentach rzeczywistych.
 
Utworzenie Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych stanowi realizację przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (tzw. IV dyrektywa AML).
 
CRBR został uruchomiony w dniu 13 października 2019 r.
 
Celem CRBR jest przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
 
Rejestr ma charakter publiczny. Umożliwia każdemu nieodpłatny dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych. Zapewnia zwiększenie kontroli informacji przez społeczeństwo obywatelskie oraz przyczynia się do zwiększenia zaufania do rynku finansowego i uczestników obrotu gospodarczego.
 
Każda nowo zarejestrowana spółka będzie miała na zgłoszenie beneficjenta rzeczywistego 7 dni od dnia wpisu spółki do KRS. Spółki zarejestrowane w KRS wcześniej będą miały na to czas do 13 lipca 2020 r. Data ta została zmieniona na skutek nowelizacji ustawy z dnia 31 marca 2020 r. Początkowo termin na zgłoszenie mijał w dniu 13 kwietnia 2020 r.
 
Wpisowi podlegają dane identyfikacyjne spółki, tj. nazwa i siedziba, a także dane identyfikacyjne beneficjenta rzeczywistego i członka organu lub wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółki:

• imię i nazwisko
• obywatelstwo
• państwo zamieszkania
• PESEL albo data urodzenia, w przypadku osób, które nie posiadają PESEL
• informację o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach, które przysługują beneficjentowi rzeczywistemu.

 

Dane do CRBR zgłasza wyłącznie osoba uprawniona do reprezentacji spółki. Zgodnie z informacją zawartą na stronie ministerstwa finansów nie ma możliwości powierzenia tego zadania innym osobom.

 

CRBR zawiera dane dot. beneficjentów rzeczywistych spółek:

• jawnych,
• komandytowych,
• komandytowo-akcyjnych,
• z ograniczoną odpowiedzialnością,
• akcyjnych, z wyjątkiem spółek notowanych na giełdzie [spółek publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 623)],
• od 1 marca 2020 r. prostych spółek akcyjnych.

 

Pełną definicję beneficjenta rzeczywistego podaje art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. 2019 r. poz. 1115, z późn. zm.).
 
Beneficjentem rzeczywistym spółki jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad spółką poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez spółkę, lub w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja okazjonalna.
 
W przypadku osoby prawnej, innej niż spółka, której papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, podlegającym wymogom ujawniania informacji na podstawie przepisów prawa Unii Europejskiej lub odpowiadającym im przepisom prawa państwa trzeciego, beneficjentem rzeczywistym spółki jest osoba fizyczna:

• będąca udziałowcem lub akcjonariuszem spółki, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej,
• dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym  spółki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
• sprawująca kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji spółki, lub łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie spółki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
• sprawująca kontrolę nad spółką przez posiadanie w stosunku do niej uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2019 r. poz. 351), lub
• zajmująca wyższe stanowisko kierownicze w organach spółki w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w powyższych punktach oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

 

W przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości, co do tożsamości osób fizycznych określonych w powyższych punktach, za beneficjenta rzeczywistego należy uznać osobę fizyczną zajmującą wyższe stanowisko kierownicze w organach spółki.
 
Instytucje obowiązane identyfikują beneficjentów rzeczywistych swoich klientów w przypadku klienta:

• będącego osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, wobec którego nie stwierdzono przesłanek lub okoliczności mogących wskazywać na sprawowanie kontroli nad nim przez inną osobę fizyczną lub osoby fizyczne przyjmuje się, że taki klient jest jednocześnie beneficjentem rzeczywistym,
• będącego trustem przyjmuje się, że beneficjentem rzeczywistym jest założyciel, powiernik, nadzorca (jeśli został ustanowiony), beneficjent trustu i/lub inna osoba, która sprawuje kontrolę nad trustem.

 

Niedopełnienie obowiązku zgłoszenia informacji do rejestru, może skutkować nałożeniem administracyjnej kary pieniężnej w kwocie do 1 000 000 zł na spółkę.
 

Osoba dokonująca zgłoszenia informacji o beneficjentach rzeczywistych i ich aktualizacji ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą zw. z wpisaniem błędnych danych do rejestru, a także odpowiedzialność karną za składanie fałszywych oświadczeń.

 

źródła:
– ustawą z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2019 r. poz. 1115, z późn. zm.)
– https://www.gov.pl/web/finanse/centralny-rejestr-beneficjentow-rzeczywistych