Moment wygaśnięcia mandatu członka zarządu powołanego na czas nieokreślony oraz możliwość podejmowania uchwał wspólników per facta concludentia

W marcu bieżącego roku Sąd Najwyższy w sprawie o sygn. IV CSK 340/14 zajął się problemem powoływania członków zarządu w spółce z o.o. na czas nieoznaczony oraz w którym momencie w takim przypadku nastąpi wygaśnięcie jego mandatu.
 
W judykaturze i literaturze wykształciły się dwa poglądy.
 
Zgodnie z pierwszym stanowiskiem, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, mandat członka zarządu wygasa w terminie przewidzianym w art. 202 § 1 k.s.h. także wtedy, gdy według uchwały wspólników powołanie nastąpiło na czas nieokreślony. Oznacza to, że mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu.
 
Zgodnie z drugim poglądem, zastosowanie znajdzie art. 202 § 4 k.s.h., zgodnie z którym członek zarządu powołany na czas nieoznaczony będzie pełnić swoją funkcję tak długo, dopóki nie spełni się którakolwiek z przesłanek wygaśnięcia mandatu w nim określona, np. zostanie odwołany.
 
Zdaniem Sądu Najwyższego wskazane stanowiska nie wykluczają sie wzajemnie. Istotne jest to, czy w umowie spółki zawarto postanowienie o powołaniu „na czas nieokreślony”. Jeśli takie postanowienie znajduje się w umowie spółki, to będzie równoznaczne z wyłączeniem stosowania art. 202 § 1 k.s.h. i mandat członka zarządu wygaśnie jedynie w razie zaistnienia zdarzeń określonych w art. 202 § 4 k.s.h.
 
Z kolei jeżeli w umowie spółki brak jest postanowienia, że członkowie zarządu są powoływaniu na czas nieoznaczony oraz nie określono ich kadencji, domniemuje się, że ich kadencja trwa rok, a mandat tych członków zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji jako członka zarządu.
 
W wyroku z dnia 4 marca 2015 r. w sprawie o sygn. akt IV CSK 340/14 Sąd Najwyższy przyjął również, że uchwały o powołaniu członków zarządu na kolejne kadencje niekonieczne muszą istnieć w formie pisemnej uchwały. Zdaniem Sądu Najwyższego wystarczające jest powołanie członków zarządu per facta concludentia, ponieważ Kodeks spółek handlowych nie zastrzega formy pisemnej takich uchwał pod rygorem nieważności, a takie rozwiązanie służy bezpieczeństwu innych uczestników obrotu.


Źródło: Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 4 marca 2015 r., IV CSK 340/14, Legalis nr 1203270